اسکرام چیست؟

اسکرام چیست؟ احتمالا در بحث مدیریت پروژه نام اسکرام را شنیده اید. اسکرام یک چارچوب مدیریت پروژه چابک است که به تیم ها کمک می کند تا کار خود را از طریق مجموعه ای از ارزش ها، اصول و شیوه ها ساختاردهی و مدیریت کنند. این شیوه بازدهی تیم ورک را بالا می برد و فرایند نظارت بر پیشبرد را ساده تر میکند. اسکرام نوعی مدل تولید نرم افزار در مهندسی نرم افزار به شمار می رود. این مدل، یک چارچوب تکرارپذیر و افزایشی است که برای تولید نرم افزار به کار رفته و از سری تکنیک های مربوط به تفکر چابک به شمار می رود.

از شما دعوت می کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید و این بار بیشتر از متدولوژی اسکرام و افراد دخیل در یک پروژه بدانید. اگر به مدیریت پروژه علاقه مندید مقاله 8 راه برای بهبود مدیریت پروژه استارتاپ ها را نیز مطالعه نمایید.

متدولوژی اسکرام به چه شیوه ای کار می‌کند؟

جدای از اینکه نحوه اجرای یک پروژه بر اساس اسکرام یا توسعه نرم افزار چابک را چه نام نهیم، مهم این است که بدانیم طبیعت یا ماهیت اسکرام چیست. اسکرام بر مواردی همچون تقسیم بندی یک ابر پروژه به با مراحل و پیچیدگی های بسیار و به چند بخش ثابت و در عین حال تکرارپذیر استوار است.

اسکرام جهت بهینه سازی، انجام یک سری پیش بینی و مدیریت ریسک یا خطر از یک تکنیک چرخشی-افزایشی استفاده می کند؛ این کار جهت پاسخ دادن به این ۲ سؤال انجام می گیرد:

آیا ما در جهت ساخت «محصولی درست» پیش می رویم؟
آیا ما محصولی که در حال ساخته شدن است را به «شیوه درستی» می سازیم؟

در برخورد با برخی از پروژه ها پاسخ به این سؤالات چندان دشوار نیست، اما در بعضی از پروژه ها ممکن است که یک بازخورد از جانب مشتری در پایان پروژه، کاملا غافلگیرکننده باشد؛ اینجاست که مشخص می شود کاربرد و اهمیت اسکرام تا چه حد است.

برای آشنایی با متدولوژی اسکرام و نحوه عملکرد آن چند مفهوم حیاتی را باید بدانید:

اسپرینت و بک ‌لاگ

بعد از آشنایی با مفهوم اسکرام، نوبت به آشنایی با نحوه عملکرد و متدولوژی اسکرام می رسد. هسته اصلی اسکرام را چیزی به نام اسپرینت‌ (Sprint) تشکیل می دهد. اسپرینت ها دارای دوره های زمانی تکرارشونده هستند. از آنجا که متدولوژی اسکرام بر اصل تکرارشوندگی بنا شده است، در این دوره های تکراری است که محصول انک اندک تکمیل می شود و در پایان دوره زمانی مربوط به هر تکرار، شرایط محصول مورد بررسی قرار می گیرد. این روند تکراری تا حدی ادامه می یابد که در پایان فرایند، محصول نهایی تولید شود.

بررسی روند تکراری برای ساخت باکیفیت محصول نهایی باید انجام گیرد

در اسپرینت ها لازم است مشخص شود کدام کارها قرار است انجام شود، به چه مواردی نیاز است و چطور می توان به دست یابی به آنها جامه عمل پوشاند.

به زبان دیگر، در هر اسپرینت مرتبط با متدولوژی اسکرام به موارد زیر رسیدگی می شود:

شفافیت: تمامی جوانب پروسه برای همه اعضای تیم از مشتری گرفته تا برنامه نویس مشخص می شود
بازبینی: تشخیص سریع و به موقع انحراف احتمالی در هر گام از انجام فرایند.
تطبیق: تعدیل هرچه سریع تر باگ ها و مشکلات شناسایی شده در کوتاه ترین بازه زمانی.

در هر اسپرینت یا به عبارتی جلسات روزانه که متشکل از تیم تولیدکننده و ذی نفعان است، پیشرفت های پروژه به صورت ۳ سوال اساسی زیر باید پاسخ داده ‌شود:

پیشرفت های حاصل شده چه مواردی را در بر می گیرد؟
انتظار می رود چه موفقیت هایی در اسپرینت بعدی حاصل شود؟
احیانا چه سدی مقابل ادامه کار پیش رو است؟

اسکرام متشکل از ۴ رویداد رسمی است که فرایند کار را به شیوه ای آسان تر پیش می برد:

برنامه ریزی اسپرینت (Sprint Planning)
بازاندیشی اسپرینت (Scrum Retrospective)
اسکرام روزانه (Daily Scrum)
بازبینی اسپرینت (Sprint Review)

از دیگر مفاهیم کارآمد در دنیای اسکرام، می توان به بک ‌لاگ (backlog) اشاره کرد. بک ‌لاگ به مجموعه نیازمندی های عملیاتی و غیرعملیاتی گفته می شود که لازم است در هر اسپرینت به اتمام برسند و به عنوان اسپرینت ‌بک لاک (sprint backlog) شناخته می شوند.

بک ‌لاگ، مفهومی کارآمد در دنیای اسکرام به شمار می رود

هر دوره اسپرینت (sprintcycle) تا هنگامی که محصول آماده انتشار باشد، ادامه یافته و امکان دارد که صاحب پروژه پس از انتشار، نیازمندی های جدیدی را به آن پروژه اضافه کند. بد نیست بدانید که به این نیازمندی ها product backlog می گویند. حالا که با متدولوژی اسکرام و مفاهیم مهم در مورد نحوه اجرای یک پروژه آشنا شدید، زمان آن فرا رسیده است که بدانید در یک جلسه اسپرینت چه افرادی و با چه نقش‌ها و وظایفی حضور به عمل می رسانند.

اسکرام مستر کیست؟

حتی اگر یک تازه وارد به دنیای اسکرام باشید بعید است که با عبارت اسکرام مستر رو به رو نشده باشید. هر پروژه ای که به وسیله مدیریت چابک اسکرام تعریف می شود، شامل 3 نقش اصلی است:

1- مالک پروژه یا ذی نفع

مالک محصول یا پروژه فردی است که نمایندگی کسب و کار در تیم را به عهده داشته و وظیفه دارد که ارزشی را که در هر اسپرینت در ازای محصول ایجاد می شود، را به بیشترین حد ممکن برساند.

2- تیم توسعه

افراد تیم توسعه با در نظر گرفتن چارچوب قوانین اسکرام، بار تولید محصولی را صاحب پروژه درخواست کرده بود را به دوش می کشند. تیم مذکور بُعد فنی توسعه محصول را کنترل می کنند.

3- اسکرام مستر یا مدیر اسکرام

این فرد نیز وظیفه کلید‌زدن پروسه اسکرام را در سازمان بر عهده دارد. ضمن اینکه او اجرای درست متدولوژی اسکرام را توسط تیم و مالک پروژه ارزیابی و کنترل می کند. اسکرام مستر علاوه بر وظایف یاد شده موظف است تا برای حذف موانع از سر راه کارگروه نیز اقدام کند.

اسکرام مستر و وظیفه کنترل همه جانبه پروژه

برای آشنایی بیشتر با این نقش حیاتی در فرایند اسکرام، باید بدانید که اسکرام مستر با مدیر پروژه در معنای سنتی آن تفاوت هایی دارد؛ چراکه بر خلاف وظایفی که ذیل کارهای یک مدیر پروژه تعریف می شود، اسکرام مستر تیم فرایند توسعه را به‌صورت روزانه هدایت نمی کند. ضمن اینکه او وظیفه تعیین تکلیف و توصیه وظایف افراد را بر عهده ندارد. اما، کسی که این نقش را بر عهده دارد موظف است تیم را در مقابل انحرافات بیرونی حفظ کند. او باید به اعضا تیم کمک کند تا در مسیر دوره اسپرینت روی هدفی که انتخاب کرده اند، به طور جدی تر تمرکز کنند.

وظایف مدیر اسکرام چیست؟

به‌طور کلی اسکرام مستر ۲ وظیفه کلی دارد: حفظ بهره وری بالا در توسعه و هدایت توسعه. اما وظایف ذکر شده را نیز می‌توان به مجموعه ای از تکالیف جزئی تر تجزیه کرد: