ماتریس بوستون (BCG) در تحلیل محصول

در این مقاله از رایانیتا می خواهیم به بررسی ماتریس بوستون (BCG) در تحلیل محصول بپردازیم. ماتریس BCG روشی برای بررسی سبد محصولات با سهم نسبی بازار و رشد نسبی بازار است. همین موضوع باعث می شود که نمونه کارها به علامت های ستاره، گاو نقدی(شیرده)، سگ و علامت سوال تقسیم شود. اطلاعات درون ماتریس را می توان برای ایجاد ترکیب نمونه کارهای مناسب (یا نمونه کارهای متعادل) استفاده کرد. با من تا انتهای این مطلب همراه باشید تا با ماتریس بوستون (BCG) که یک ابزار محبوب است و می تواند به تجارتی که در زمینه نمونه کارها تجزیه و تحلیل می کنند کمک کند آشنا شوید.

ماتریس BCG چیست؟

در ابتدا بیاییم بررسی کنیم که ماتریس BCG چیست. ماتریس BCG یک شبکه ساده با نرخ رشد بازار در یک محور و سهم نسبی بازار در طرف دیگر است. اما نرخ رشد بازار و سهم نسبی بازار چیست؟

نرخ رشد بازار : آیا بازاری که محصول در آن به فروش می رسد به سرعت یا به کندی رشد می کند یا اصلا رشد نمی کند؟

سهم نسبی بازار : آیا محصول سهم بالایی یا پایینی از بازار فعلی را دارد؟

اگر دوست دارید که کار طراحی سایت تان به خوبی انجام شود و هیچ مشکلی در روند کار نداشته باشید، می توانید به رایانیتا اعتماد کنید. برای سفارش طراحی سایت تان می توانید همین الان کلیلک کنید.

هر محصول در یک کسب و کار بر اساس هر دو معیار ارزیابی می شود و سپس در ماتریس قرار می گیرد. این امر باعث می شود که هر محصول از مجموعه به یکی از چهار دسته تقسیم شود:

1) گاو نقدی (Cash Cows)

این ها محصولاتی هستند که سهم بالایی از بازار را در بازار با رشد کند دارند. آن ها سودآور هستند. حاشیه های خوبی ایجاد می کنند و پول اضافی را بدون نیاز به سرمایه گذاری قابل توجه کنار می گذارند. گاوهای نقدی باید برای سود، دوشیدن داشته باشند اما حداقل سرمایه گذاری را انجام می دهند. به طور خلاصه، ما می خواهیم این محصولات را بدون کشتن گاو، شیر دهیم!

2) ستاره ها (Stars)

این ها محصولاتی هستند که سهم بالایی از بازار را در بازار رشد دارند. این ستاره ها می توانند نسبت بالایی از سودهای آینده کسب و کار را تامین کنند. بنابراین توصیه می شود که یک تجارت برای حفظ رهبری بازار روی این محصولات سرمایه گذاری کند، در نتیجه سودهای آینده را با ادامه رشد بازار تضمین می کند.

3) سگ (Dogs)

این ها محصولاتی با سهم بازار پایین در بازارهای کم رشد هستند. اگر این محصولات سودآور نیستند، ممکن است بخواهید آن ها را واگذار کنید یا استراتژی اقیانوس قرمز را در نظر بگیرید. اگر یک سگ سودآور است، باید تا آن جا که ممکن است روی آن سرمایه گذاری کنید یا حتی واگذاری آن را نیز در نظر بگیرید.

4) علامت سوال (Question Marks)

و در آخر این ها محصولاتی هستند که سهم بازار کمی در بازار با رشد بالا دارند. به همین دلیل میزان رشد آن ها در آینده نامشخص است و تحقیقات بیشتری برای تصمیم گیری در مورد چگونگی این محصولات مورد نیاز است. این محصولات ممکن است به ستاره تبدیل شوند، اما به همان اندازه ممکن است خراب شده و بسوزد زیرا که تشخیص ستاره آینده آسان نیست.

مثال ماتریس بوستون

در ادامه بررسی ماتریس بوستون (BCG) در تحلیل محصول، می خواهیم با ذکر یک مثال با جزئیات بیشتر آشنا شویم. دیدیم که ماتریس BCG یک ابزار استراتژیک برای ارائه یک صفحه اولیه از فرصت های مشاغل است. با تعیین استراتژی برای هر محصول جداگانه، نگهداری، واگذاری، برداشت یا ساخت و ترکیب سبد سهام یک کسب و کار را می توان در یک ترکیب سودآور برای بلند مدت حفظ کرد.

برای مثال ما؛ اکنون ما قصد داریم که سبد محصولات اپل را تجزیه و تحلیل کنیم. در نمودار زیر می توانید این نمونه کارها را که روی یک ماتریس بوستون نقشه برداری شده است مشاهده کنید:

تفسیر نمودار

از این نمودار می توانیم ببینیم که:

ستاره ها : آیفون ستاره مجموعه محصولات اپل است. این محصول سهم بازار بالایی در بازاری دارد که هنوز در حال رشد است. آیفون سود قابل توجهی را ایجاد می کند اما هنوز برای سرمایه گذاری در گاو نقدی فردا به سرمایه گذاری نیاز دارد.

گاوهای نقدی : iPad و MacBook گاوهای نقدی مجموعه محصولات اپل هستند. این محصولات سهم بازار بالایی دارند اما بازار این محصولات دیگر در حال رشد نیست. آن ها برای ادامه سوددهی به سرمایه گذاری نسبتا کمی نیاز دارند.

سگ : iPod به عنوان سگ نمونه کارها است. بازار این روزها رشد نمی کند زیرا مردم تمایل دارند از تلفن های خود برای گوش دادن به موسیقی و پادکست استفاده کنند. این تغییر در رفتار مصرف کننده منجر به کاهش سهم بازار می شود. بنابراین، منطقی نیست که روی iPod سرمایه گذاری کنید.

علامت سوال : iWatch تنها محصولی است که در مجموعه اپل وجود دارد و علامت سوال روی آن نصب شده است. قطعا این پتانسیل را نیز دارد که به اندازه بازار تلفن بزرگ شود، اما هنوز ناشناخته های زیادی وجود دارد. اپل باید iWatch را در برابر سایر محصولات آینده خود تجزیه و تحلیل کند تا در آینده برای سرمایه گذاری تصمیم گیری کند.

آخرین نکته در مورد ترسیم ماتریس BCG شما در عمل:

در مثال زیر، مساحت دایره در نمودار، نشان دهنده ارزش فروش یک محصول است. این امر خیلی ویژه تر مفید است زیرا به شما این امکان را می دهد تا نقاط قوت و ضعف شرکت خود را از نظر جریانات نقدی تجسم کنید.

ماتریس بوستون و چرخه عمر محصول

ماتریس BCG در واقع بر اساس چرخه عمر محصول است، همان گونه که در نمودار زیر مشاهده می کنید:

با تفسیر این نمودار می بینیم که اکثر محصولات به عنوان علامت سوال شروع به زندگی می کنند.

آن دسته از محصولات علامت سوال که موفق می شوند، یعنی آن دسته از محصولاتی که می توانند رهبری دسته خود را با رشد بازار حفظ کنند، به ستاره تبدیل می شوند.

در نهایت، با کند شدن رشد بازار، آن ها به گاو نقدی تبدیل می شوند. این گاوهای نقدی سود بالایی ایجاد می کنند و سرمایه گذاری کمی نیز نیاز دارند.

در اواخر عمر محصول، گاو نقدی به سگ تبدیل می شود؛ زیرا رشد فروش به طور کامل متوقف می شود یا شروع به کاهش می کند.

اکنون ما یک مثال خوب در رابطه با ماتریس بوستون (BCG) در تحلیل محصول را بررسی کردیم. به عنوان موضوع پایانی می خواهیم مزایا و معایب ماتریس بوستون را بررسی کنیم.

مزایای ماتریس BCG

مزایای ماتریس بوستون شامل موارد زیر است:

1. این یک روش سطح بالا برای مشاهده فرصت ها برای هر محصول در مجموعه شما ارائه می دهد.
2. این به شما این امکان را می دهد که چگونه منابع محدود خود را به سبد سهام اختصاص دهید تا سود در بلند مدت حداکثر شود.
3. نشان می دهد که آیا سبد شما متعادل است یا خیر. به عنوان مثال، اگر تعداد کمی از محصولات خود را در سبد خود دارید، ممکن است در موقعیت خطرناکی قرار بگیرید که تمام تخم مرغ های خود را در یک سبد داشته باشید.
4. استفاده و درک این ابزار بسیار ساده است.

معایب ماتریس BCG

معایب ماتریس بوستون شامل موارد زیر است:

1. نرخ رشد بازار اندازه گیری دقیقی از جذابیت بازار برای یک تجارت نیست.
2. سهم بازار در واقع میزان نقدینگی یک محصول را پیش بینی نمی کند. به عنوان مثال، سگ ها می توانند سودآور باشند و ستاره ها می توانند سهم بالایی از بازار و رشد بالایی داشته باشند، اما در صنعت با حاشیه بسیار کم فعالیت می کنند و بنابراین هرگز سودآوری خاصی ندارند.
3. فاکتورهای خارجی که به عنوان عوامل محیطی شناخته می شوند را در نظر نمی گیرد. این عوامل شامل مواردی مانند ظهور فناوری های جدید یا تغییرات احتمالی در قوانین مالیاتی است. برای تجزیه و تحلیل عوامل خارجی می توانید از تجزیه و تحلیل PEST استفاده کنید.

Agile یک رویکرد بر محور تکرار یک سری فرایند عملیاتی است که به منظور مدیریت پروژه ها به وجود آمده است. بنابراین روشی است که امروزه برای هر کسب و کاری و یا هر پروژه ای لازم است که استفاده شود. برای آشنایی بیشتر با مدیرت چابک یا به اصطلاح Agile ، پیشنهاد می کنم که مقاله زیر را مطالعه کنید.

روش مدیریت چابک کسب و کار

نکات کلیدی

از نظر تجاری، نمونه کارها به معنای طیف وسیعی از محصولات فروخته شده توسط یک کسب و کار است. هیچ شغلی سرمایه نامحدودی برای سرمایه گذاری ندارد. بنابراین، هنگامی که یک شرکت دارای مجموعه ای از محصولات است، باید تصمیم بگیرد که چگونه سرمایه گذاری، مانند بودجه بازاریابی یا منابع تحقیق و توسعه را به آن سبد اختصاص دهد. ماتریس بوستون ابزاری است که می تواند در گرفتن این تصمیمات کمک کند.

توجه داشته باشید که…

ماتریس BCG بر این اصل کار می کند که هر شرکتی باید سبدی داشته باشد که شامل محصولات با رشد بالا که نیاز به سرمایه گذاری نقدی دارند و محصولات کم رشد که پول اضافی را از بین می برد باشد. داشتن هر دو نوع محصول موفقیت دراز مدت تجارت را تضمین می کند.

کلام آخر

به قسمت پایانی مقاله ماتریس بوستون (BCG) در تحلیل محصول رسیدیم. به طور خلاصه باید تلاش کنیم که مجموعه دارای ستارگان کافی باشد تا بتواند رشد آتی سازمان را تضمین کند. باید گاوهای نقدی کافی برای تامین بودجه این رشد در آینده داشته باشد، و باید دارای علامت های سوال کافی در کارنامه باشد که می تواند به ستاره های آینده تبدیل شود. اگر شما هم سابقه کار با ماتریس بوستون را داشته اید، خوشحال می شویم تجربیات تان را با ما به اشتراک بگذارید.